ေတာင္ႀကီးသမိုင္း

ရွမ္းျပည္နယ္၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ေသာ ေတာင္ႀကီၤးၿမိဳ႕သည္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ အထက္ (၄၇၁၂) ေပ ျမင့္ေသာ ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္း ရွမ္းရိုးမ ေတာင္ေပၚတြင္ တည္ရွိပါသည္။ျမန္မာ သဣရာဇ္ (၁၂၀၀)ခန္႔က ေနာင္တြင္ ေတာင္ႀကီးဟု သမုတ္မည့္ ေနရာ၌ ပအုိ၀့္ရြာေလး တစ္ရြာ ရွိခဲ့သည္။ ထုိရြာ၏ အမည္မွာ ``ဒံုေတာင္တီ´´ ဟု အမည္ ရသည္။ ေတာင္တီကို ရွမ္းအမည္ျဖင့္ ``တြမ္တီး´´ ဟုေခၚသည္။ တည္ပင္ (၀ါ) ကတည္ပင္ ေပါက္ရာရြာဟု ဆုိလိုသည္။ ထိုရြာႏွင့္ အနီးတ၀ိုက္တြင္ ပင္လံုရြာ၊ ရွမ္းရြာ၊ မိန္ၿမိန္ရြာႏွင့္ ၀ါးျပားရြာ မ်ားသာ ရွိေပသည္။ ၎အျပင္ ေရကန္ ေလးကန္ႏွင့္ အင္းႀကီး တစ္အင္းလည္း ရွိေပသည္။ အဂၤလိပ္ အစုိးရသည္ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕ ကို (၁၂၅၃)ခုႏွစ္၊ (၁၈၉၀)ျပည့္ႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ပါတ္၀န္းက်င္ရွိ အင္းႏွင့္ကန္မ်ားကို ျပဳျပင္ ဆည္ဖို႔ကာ ေတာင္ႀကီးကို ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ရန္ ဖန္တီးခဲ့ေၾကာင္း သိရွိ မွတ္သား ရပါသည္။

သက္ႀကီး ရြယ္အုိ တစ္ဦး၏ ေျပာျပခ်က္ အရ (၁၂၅၁)ခုႏွစ္တြင္ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕ တည္ေၾကာင္း မွတ္သား ရပါ သည္။ ဤ အဆို အမိန္႔မ်ားကို အေျခခံ၍ သံုးသပ္ၾကည့္ရာ အဂၤလိပ္တို႔သည္ အထက္ ျမန္မာျပည္ကို (၁၂၄၇)ႏွစ္တြင္ အေျခစိုက္ နိဳင္ခဲ့ၿပီး၊ရွမ္းျပည္နယ္သို႔ တက္လာကာ ပထမဦးစြာ ေညာင္ေရႊၿမိဳ႕နယ္ မိုင္းေသာက္ ေက်းရြာ ေအသတြင္ စတင္ ရံုးစိုက္ခဲ့ ေပသည္။ ထိုေဒသမွ တစ္ဖန္ ယခုေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕ တည္ရာ ေဒသ တ၀ိုက္သို႕ (၁၂၅၁) ခုႏွစ္ခန္႔၌ ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ျခင္း ျဖစ္နိဳင္ ပါသည္။ ထိုအခ်ိန္က ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕ အေရွ႕ဘက္ ေတာင္တန္းမ်ား ေပၚ၌ မိရဲ၊ သထံု၊ ၀ိနယ အစရွိေသာ ပအို၀့္ရြာမ်ား ရွိသည္။ ``၀ိနယ´´ဟူေသာ အဓိပၸါယ္မွာ ``ၿမိဳ႕ေဟာင္း´´ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ ၎၌ ရံုးစိုက္ၿပီး ေနာက္ (၁၈၉၄) ခုႏွစ္တြင္မွ ယခု ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕သို႔ ေျပာင္းေရြ႕ တည္ျခင္း ျဖစ္နိဳင္ ပါသည္။ ဤသို႔ဆိုလ်င္ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕၏ သက္တမ္းကား အႏွစ္ (၁၀၀) ေက်ာ္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း မွတ္တမ္း တင္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ေတာင္ႀကီးသားမ်ား ဂုဏ္ယူနိဳင္ၾကပါကုန္။

မွတ္ခ်က္။ စူဠာမုနိ ေလာကခ်မ္းသာ ေစတီေတာ္ တည္ေဆာက္ေရး မွတ္တမ္းစာအုပ္မွ။